Scheg/Skeg
Op deze pagina wordt het gedrag van de Kajak/Kano besproken als er wind van de zij kant komt. Daarbij wordt ook een uitleg gegeven over hoe de scheg/skeg ingezet kan worden. Een veel voorkomend misverstand is dat de kajak in de wind draait (oploeven) doordat de kajakker net achter het middelpunt zit van de kajak. Als je dan in winderige condities komt dat daardoor de achterkant van de kajak meer door de wind weggeblazen wordt dan de voorkant. Dit is echter maar gedeeltelijk zo en speelt zeker niet voor het grootste effect mee. Voor een goede uitleg van wat er gebeurt, dient er een stukje hydrodynamica besproken te worden, maar ik zal zorgen dat dit niet te moeilijk wordt om te begrijpen wat er gebeurt. In verschillende afbeeldingen probeer ik het ook zichtbaar te maken.
Stroming om de kajak/kano
Zoals beloofd eerst een stukje hydrodynamica
Als er water stroomt langs een kajak (of welk ander object ook) staat de grootste druk op de punt van de kajak. Naarmate het water verder langs de kajak stroomt zal het water door de wrijving met de kajak langzamer stromen langs de kajak. Hierdoor zal de druk aan de achterkant van de kajak lager zijn dan aan de voorkant. Dit wordt in het plaatje aangeduid met de pijlen.
Het is wel belangrijk om aan te geven dat de kajak t.o.v. het water moet bewegen.
Gedrag van de kajak/kano in de wind
Okay, we weten nu dat er op de achterkant van de kajak minder druk zit dan op de voorkant. Het gevolg daarvan is dat er een drukverschil is tussen de voorkant en de achterkant van de kajak. Waardoor de achterkant minder vast ligt in het water dan de voorkant. (Dit laat zich b.v. goed zien doordat bij het maken van een bocht de achterkant van je kajak makkelijker van koers te veranderen is dan de voorkant. Hij breekt nl. uit de bocht als je aan het varen bent en een stevige boogslag maakt.)
In de afbeelding is nu ook de zijwind aangegeven die op de kajak gelijkmatig duwt. Er staat dus niet meer wind o.i.d. op de voor of achterkant van de kajak
Wat gebeurt er nu met de kajak? Zoals al eerder gezegd duwt de wind even hard op voorkant als achterkant van de kajak. Ook weten we dat er een drukverschil is tussen de voorkant en de achterkant van de kajak waardoor de achterkant minder vast in het water ligt. Door dat verschil zal de achterkant makkelijker weggeduwd worden door de wind dan de voorkant (dat de kajakker achter het middelpunt zit zal ook niet helpen, maar dit heeft niet het grootste effect. Daarover later meer)
Het gevolg is de achterkant van de wind weg draait. en de punt van de kajak recht in de wind komt te liggen. Het is dus niet de voorkant die draait, maar de achterkant!
Als je heel goed kijkt wat er gebeurt is dat voorkant en achterkant weggeduwd worden door de wind (je verlijert) en de achterkant wordt meer weggeduwd dan de voorkant.
Gebruik van de Scheg/skeg
Wat kun je doen om te zorgen dat de achterkant van de kajak minder wegdraait van de wind is door te zorgen dat het druk verschil tussen voorkant en achterkant van de kajak gelijk is.
Je kunt er niet voor zorgen dat er meer stroming komt te staan op de achterkant, maar je kan wel zorgen voor oppervlak vergroting van de achterkant van de kajak, waardoor het drukverschil opgeheven wordt. De achterkant en de voorkant van de kajak worden even hard weggeduwd en je blijft de koers varen die je had. Het zal nu echter wel duidelijker worden dat de kajak zal verlijeren.
Wat gebeurt er als je de scheg/skeg te ver uitzet? De achterkant zal meer druk ervaren dan de voorkant doordat de scheg/skeg helemaal uitstaat. De voorkant wordt nu makkelijker weggeduwd dan de achterkant en je zal met de achterkant in de wind komen te liggen.
Dit betekend dus dat je met de scheg moet spelen om te zorgen dat je je koers blijft varen en niet zomaar de scheg/skeg vol uit moet zetten. Hoe ver je de scheg/skeg uit moet zetten is sterk afhankelijk van:
- De windkracht
- De hoek van de wind op de kajak
- Hoe koersvast je kajak van nature is
- Hoe hard je vaart
Achteruit varen met de kajak
Nu nog een testje of deze theorie klopt. Ik raad je aan om het eens zelf te proberen!
We gaan nu met zijwind op de kajak achteruit varen met de scheg/skeg helemaal ingetrokken..
En ja hoor de achterkant van de kajak (waar nu meer druk op staat) zal in de wind draaien. Hiermee is aangetoond dat niet het groter oppervlak waar de wind tegen aan waait de boosdoener is van het draaien van de neus in de wind
belading van Kajak/kano
De belading van je kajak kan ook meespelen met hoe veel je kajak met de voorkant in de wind wil draaien. Als je zorgt dat er meer gewicht van de kajak achterin de kajak komt te liggen, zal het oppervlak van de voorkant van je kajak kleiner zijn dan de achterkant van je kajak (je kajak ligt eigenlijk wat achterover). Hierdoor zal het drukverschil tussen voor- en achterkant kleiner worden en je minder snel met de voorkant van je kajak in de wind draaien.
Of dit echter een slimme techniek is daar twijfel ik aan, want:
- Je zult minder hard kunnen varen.
- En bij verandering van windrichting kan je dit niet makkelijk corrigeren door het gewicht van achteren naar voren te verplaatsen.
Maar wellicht kan dit je toch helpen onder bepaalde condities.
Reactie plaatsen
Reacties
Hartelijk dank voor de heldere uitleg. Ik kwam vanavond in de problemen met harde zijwind, terwijl we via lagerwal terug gingen. Maar dit verduidelijkt wel een en ander.
Mik